Il lungatg ufficial dalla vischnaunca ei il romontsch sursilvan. Las publicaziuns ufficialas ella vischnaunca da Lumnezia succedan en general en romontsch sursilvan. La vischnaunca envida tuts habitonts da lungatg jester d'emprender il bi lungatg indigen ed ella sustegn visitaders da cuors cun ina contribuziun finanziala.
Mantener il lungatg romontsch ei da gronda impurtonza per l'identitad dalla vischnaunca. Ord quei motiv envida la vischnaunca tuts habitonts da lungatg jester d’emprender il bi lungatg indigen. Ella sustegn frequentaders da cuors cun ina contribuziun finanziala da CHF 100.00 per persuna. Aschigleiti ch’il cuors ei absolvius, san els retrer igl importo al spurtegl dall’administraziun communala Lumnezia cun presentar igl attest da cuors sco era ina copia dil quen. La contribuziun da CHF 100.00 vegn pagada per mintga cuors da romontsch renconuschiu (incl. las cuntinuaziuns da cuors).
Informaziuns sur dallas purschidas dils cuors da romontsch ein veseivlas sut:
Naven digl onn 2021 saveis Vus schar examinar Vossas enconuschientschas da romontsch.
Ei dat examens els idioms sursilvan, sutsilvan, surmiran, puter e vallader - ed en rumantsch grischun.
Dapli informaziuns anfleis Vus sil fegl d'informaziuns e sin la pagina d'internet www.fide-info.ch
La Fundaziun da cultura Lumnezia organisescha en cooperaziun cun la Lia Rumantscha sentupadas regularas per persunas cun interess pil romontsch.
Il Café Romontsch dalla Lumnezia ha pil pli liug en Casa d’Angel e sedrizza oravontut a persunas ch’ein vegni neutier e vulan trenar e perfecziunar il romontsch plidau. Denton ein Lumnezianas e Lumnezians cun interess da dar vinavon lur lingua materna enten tschintschar fetg beinvegni.
En ina votaziun dil pievel igl onn 1938 ei il romontsch vegnius renconuschius sco quart lungatg naziunal. Quei ei stau in dils pli impurtonts tiarms dil status giuridic e politic dil lungatg romontsch.
Sco punct da partenza dalla historia dil romontsch vala igl onn 15 avon Cristus cura ch'ils romans han conquistau il territori alpin. Ord ina mischeida dil latin vulgar dalla schuldada, dils funcziunaris e negoziants romans e dils lungatgs indigens, ei naschius il romontsch. El decuors dils onns ei il romontsch vegnius influenzaus dad ina vart dil talian entras ils vischins dil sid e da l'autra vart entras il squetsch permanent dil tudestg. Aschia eis el sesviluppaus alla fuorma hodierna.
Il romontsch sedivida ella gruppa renana culs idioms sursilvan, sutsilvan e surmiran ed ella gruppa engiadinesa, ladina, culs idioms puter, vallader e jauer. Ultra da quei cumpeglia il romontsch il ladin dolomitan ed il furlan dil Friul ell'Italia.
Igl onn 1983 ha la Lia Rumantscha lantschau rumantsch grischun sco lungatg unificau da scartira. Daferton vegn quel duvraus surtut per publicaziuns el context surregiunal. Ils singuls idioms vegnan denton tgirai vinavon ellas regiuns ed instrui ella gronda part dallas scolas sco lungatg da scartira regiunal.
Organisaziuns / medias:
- www.laquotidiana.ch
- www.liarumantscha.ch
- www.litteraturarumantscha.ch
- www.rtr.ch
- www.surselva-romontscha.ch
Dicziunaris: